زبان PHP چیست و چه کاربردی دارد؟

زبان PHP چیست و چه کاربردی دارد؟
زمان تقریبی مطالعه : 5 دقیقه

اگر شما هم با دنیای طراحی وب و برنامه نویسی وب آشنایی داشته باشید، حتما این سوالات برایتان پیش آمده است که PHP چیست؟ PHP چه کاربردی دارد؟ چطور میتوان با PHP کار کرد؟ منظور از اینکه PHP یک زبان برنامه نویسی سمت سرور است چیست؟ و بسیاری از سوالات دیگر. در این پست به این دسته از سوالات پاسخ میدهیم و هر آن چیزی که درباره‌ی زبان برنامه نویسی سمت سرور PHP نیاز داریم را یاد میگیریم و در انتها میفهمیم که واقعا PHP چیست و چرا اینقدر طرفدار دارد. همچنین دربا‌ره‌ی مزایا و معایب PHP و معروف ترین سایت‌هایی که با PHP نوشته‌ شده‌اند نیز صحبت میکنیم.

زبان PHP چیست؟

زبان PHP چیست و چه کاربردی دارد؟

در اینجا میخواهیم یک معرفی بسیار کلی از PHP داشته باشیم و بصورت مختصر متوجه شویم PHP چیست؟

پی‌اچ‌پی (PHP) یک زبان برنامه نویسی شی‌گرا است که در سال 1995 میلادی توسط راسموس لردورف (Rasmus Lerdorf) ساخته شد. PHP شاید عمومی‌ترین زبان اسکریپتی تحت وب باشد. به طوریکه، تا ژانویه سال 2013 میلادی PHP بر روی 244 میلیون وب سایت نصب شده و استفاده از آن روز به روز بیشتر می‌شود. PHP یک زبان برنامه نویسی سمت سرور می‌باشد.

سرور به کامپیوتری متصل به اینترنت گفته می‌شود که حاوی یک یا چند وب سایت می‌باشد. کدهای PHP در سمت سرور پردازش و اجرا می‌شوند، نه در مرورگر. نتیجه این پردازش به صورت خروجی HTML برای مرورگر شما ارسال شده و شما نتیجه را در صفحه مرورگر خود مشاهده می‌کنید.

عمومی‌ترین تعریف PHP این است که PHP مخفف کلمات Hypertext Pre-processor می‌باشد. شاید برایتان این سوال پیش بیاید که مخفف کلمات فوق HPP است. درست است، اما در نسخه‌های قبلی برنامه PHP را به عنوان مخفف کلمات Personal Home Page تعریف کرده‌اند، که مخفف آنها PHP می‌شود.

دقیقا PHP چیکار می‌کند؟

یک زبان برنامه نویسی است که میتوانیم با استفاده از آن اقدام به ساخت صفحات وب داینامیک (Dynamic) کنیم. درباره‌ی صفحات وب داینامیک در ادامه‌ی این مقاله صحبت خواهیم کرد.

با استفاده از PHP میتوانیم سایت و اپلیکیشن های تحت وب قدرتمندی را برنامه نویسی کنیم. اگر بخواهیم ریزتر به سوال PHP چیست؟ پاسخ دهیم، باید بگوییم که PHP کارهای پشت صحنه را در صفحات وب انجام میدهد.

به این معنا که شما با استفاده از PHP نمیتوانید ظاهر سایت را تغییر دهید. PHP یک زبان برنامه نویسی است که تاثیر مستقیمی روی ظاهر سایت ندارد. با استفاده از PHP شما میتوانید اطلاعات مختلف را از پایگاه داده بگیرید و به کاربر نشان دهید.

داینامیک و استاتیک یعنی چه؟

در ادامه‌ی پاسخ به سوال PHP چیست؟ میخواهیم درباره‌ی دو موضوع صفحات وب داینامیک (Dynamic) و استاتیک (Static) صحبت کنیم و خیلی ساده آن‌ها را توضیح دهیم.

فرض کنید که شما در سایت‌تان یک بخشی دارید که میخواهید آخرین اخبار شرکت خودتان را نمایش دهید. برای نمایش این اخبار، از ۲ روش میتوانید استفاده کنید:

روش اول: بصورت دستی وارد کدهای HTML سایت خودتان شوید و اخبار را در کدهای HTML بصورت دستی بنویسید.

روش دوم: اخبار را ابتدا وارد پایگاه داده یا دیتابیس بکنید و سپس با استفاده از یک زبان برنامه نویسی مثل PHP، آن اخبار را از دیتابیس بخوانید و به کاربران نشان دهید.

روش اول، یعنی زمانی که شما بصورت دستی اقدام به نوشتن اخبار در صفحات وب خود میکنید را روش Static میگویند و اصطلاحا میگویند که آن صفحه‌ی شما، یک صفحه‌ی وب استاتیک یا Static Web Page است.

اما وقتی که شما اطلاعات و کلا محتویات صفحه را از یک پایگاه داده میخوانید و به کاربران نشان میدهید، آن صفحه‌ی وب شما به یک صفحه‌ی وب داینامیک یا Dynamic Web Page تبدیل میشود.

تعریف MySQL و ارتباط آن با PHP

اما در اینجا اگر بخواهیم یک تعریف خیلی کلی از MySQL بدهیم، میتوانیم بگوییم که MySQL یکی از پایگاه های داده‌ای است که PHP  میتواند با آن کار کند.

در واقع شما با استفاده از PHP میتوانید به پایگاه داده MySQL وصل شوید، اطلاعات را وارد آن کنید و همینطور اطلاعات وارد شده در گذشته‌ را از آن بخوانید و درصفحه وب‌تان نمایش دهید.

رقیب‌های PHP

در دنیای برنامه نویسی سمت سرور، PHP هیچوقت تنها نبوده است و همیشه رقیب های سرسختی را در کنار خود داشته است. یکی از اصلی ترین رقیب‌های PHP در این سال‌ها، زبان برنامه نویسی ASP.NET بوده است و همیشه بین برنامه نویسان PHP و ASP یک بحث و جدال بزرگ است و هر دوی این گرو‌ها، میخواهند بگویند که زبان برنامه نویسی آن‌ها بهتر و حرفه‌ای تر است. برای مقایسه بین این دو زبان قدرتمند بیشتر در اینجا مطالعه کنید.

همینطور اگر بخواهیم به دیگر رقیب های PHP اشاره کنیم، میتوانیم JSP، ColdFusion, Perl و… را نیز نام ببریم.

مزایای PHP

در ادامه‌ی پاسخ به سوال PHP چیست؟ میخواهیم دربا‌ره‌ی مزایای PHP صحبت کنیم و بگوییم که پی اچ پی به عنوان یک زبان برنامه نویسی سمت سرور، چه امکانات و مزایایی را به ما میدهد:

  • میتواند در پلتفرم های مختلفی مثل ویندوز، لینوکس، مکینتاش و… اجرا شود و این عالی است!
  • با تمام سرورهایی که امروزه استفاده میشود (مثل Apache و IIS) سازگاری کامل دارد.
  • میتواند انواع مختلفی از پایگاه‌های داده و دیتابیس ها ساپورت کند و با آن‌ها کار کند.
  • کاملا رایگان و Open Source است و میتوانید از سایت رسمی آن به آدرس php.net آن‌را دانلود کنید.
  • کار با PHP ساده است و برای برنامه نویسی با آن تنظیمات ابتدایی خاصی لازم نیست. فقط کافی است که یک سرور یا شبیه‌ساز سرور داشته باشید تا بتوانید با آن کدهای PHP خودتان را اجرا کنید و از دیدن نتیجه‌ی آن لذت ببرید.

چه کارهایی PHP می‌تواند انجام دهد

حالا که داریم به سوال PHP چیست؟ پاسخ میدهیم، خوب است که کمی هم درباره‌ی کارهایی که PHP میتواند انجام دهد صحبت کنیم. شما با استفاده از PHP میتوانید انواع مختلفی از صفحات وب و وب اپلیکیشن ها را برنامه نویسی و اجرا کنید.

  • میتواند برای شما صفحات داینامیک تولید کند.
  • میتواند اطلاعات را به دیتابیس بفرستد، از دیتابیس اطلاعات را بخواند و همینطور اطلاعات موجود در دیتابیس را ویرایش یا حذف کند.
  • میتواند با فرم های HTML شما ارتباط برقرار کند و اطلاعات ورودی کاربران در فرم ها را پردازش کند و کارهای مدنظر شما را روی آ‌ن‌ها انجام دهد.
  • به شما امکان کار با Cookie ها و Session ها را میدهد.
  • امکان رمزگذاری کردن اطلاعات حساس را دارد و این امکان نیز در آن تعبیه شده است.
  • با اسفتاده از PHP شما میتوانید فایل های txt, pdf, jpg و… تولید و ویرایش کنید و این یک امکان فوق العاده است که PHP در اختیار شما قرار میدهد.

مواردی که در بالا ذکر کردیم، امکاناتی است که بصورت پیشفرض در PHP آمده است. شما میتوانید با استفاده از کتابخانه‌های مختلف PHP، امکانات مختلف و دیوانه‌کننده‌ای داشته باشید که اصلا باورتان نشود که میشود همچین کارهایی را در سطح وب نیز انجام داد!

برخی از سایت‌هایی که با PHP ساخته شده‌اند

اگر بخواهیم درباره‌ی سوال PHP چیست؟ بیشتر صحبت کنیم، خوب است که برخی از سایت‌هایی که از PHP قدرت گرفته‌اند را معرفی کنیم. در زیر لیست برخی از سایت های ایرانی و جهانی را میبینیم که از PHP استفاده میکنند.

  • دیجی کالا (در گذشته Digikala با استفاده از ASP.NET نوشته شده بود، اما به تازگی آن‌ها سیستم‌شان را به PHP تغییر داده‌اند)
  • آپارات
  • فیسبوک
  • ویکی پدیا
  • یاهو
  • تامبلر
  • سیستم مدیریت محتوای وردپرس

برای یادگیری PHP چه پیش نیازهایی لازم است؟

قبل از یادگیری PHP خیلی خوب است که کمی با دنیای وب آشنایی داشته باشید. برای مثال اگر قبل از PHP کمی به طراحی وب با HTML و CSS مسلط باشید، کار شما در یادگیری و کار با PHP نیز بسیار ساده و راحت میشود.

برای شروع کار با PHP چه چیزهایی لازم دارید؟

برای نوشتن و تست کدهای PHP ابتدا به یک سرور نیاز دارید. خوشبختانه، لازم نیست که یک سرور خریداری کنید و نیاز به هزینه کردن نیست. درست است که PHP یک زبان برنامه نویسی عمومی است اما چون یک زبان اسکریپتی سمت سرور است باید یک هاست (مقداری از فضای وب) که PHP را پشتیبانی کند خریداری کنید و یا کاری کنید که کامپیوترتان به عنوان یک سرور عمل کند. چون PHP نمی‌تواند بر روی کامپیوتر اجرا شود. این زبان بر روی سرور اجرا شده و نتایج رو به کامپیوتر سرویس گیرنده (client) برگشت می‌دهد. نگران راه اندازی و تست کدها بر روی کامپیوترتان نباشید. یک راه ساده برای اجرای کدها بر روی کامپیوتر استفاده از نرم افزاری به نام Wampserver می‌باشد.